Wstęp
Na sukces działań biznesowych wpływa wiele czynników, w tym m.in. umiejętność mierzenia i analizowania efektywności procesów. W tym kontekście kluczową rolę odgrywają mierniki i wskaźniki KPI, ponieważ dostarczają one danych niezbędnych do podejmowania decyzji, identyfikowania obszarów wymagających poprawy i oceny skuteczności podejmowanych działań.
Mierniki w systemach zarządzania produkcją to konkretne wartości liczbowe, które pozwalają na ocenę różnych aspektów procesu wytwarzania. Mogą dotyczyć efektywności maszyn, jakości produktów, kosztów operacyjnych czy terminowości dostaw. Przykładowo, miernik może określać liczbę wyprodukowanych sztuk w ciągu godziny, czas trwania
przestojów czy liczbę wadliwych jednostek w danej partii. Na podstawie tych danych można analizować i usprawniać procesy, wyznaczając docelowe wartości dla poszczególnych obszarów produkcji.
KPI (Key Performance Indicators) w systemach zarządzania produkcją to wartości obliczane na podstawie mierników, które umożliwiają ocenę efektywności procesów i wspierają podejmowanie decyzji optymalizacyjnych. Są one bardziej złożone niż mierniki, ponieważ nie przedstawiają pojedynczych wartości liczbowych, lecz analizują zależności między różnymi miernikami w kontekście celu biznesowego.
Wskaźniki KPI pomagają poprawić ogólną efektywność działań, a konsekwentnie prowadzone pomiary mogą wspierać poprawę efektywności działań i ułatwiać monitorowanie rozwoju firmy.
Wskaźniki KPI powinny być odpowiednio dobrane do wyznaczonych celów danego sektora. Zbyt wiele KPI może zaciemniać obraz i pochłaniać ogromne ilości czasu na ich analizę. Warto więc skupić się na najważniejszych, które pozwolą zebrać dane przydatne w procesie decyzyjnym.
Kluczowe wskaźniki efektywności mogą być:
- Całościowe, dotyczą one ogólnej wydajności przedsiębiorstwa.
- Specyficzne, koncentrują się na określonych procesach w poszczególnych departamentach, takich jak produkcja, marketing, sprzedaż, HR itp.
- Wyprzedzające, skupiają się na przewidywaniu trendów lub zmian w zarządzaniu wydajnością systemu lub procesu.
- Opóźnione, koncentrują się na mierzeniu wydajności przedsiębiorstwa lub projektu względem podążania za wzorcem; jest używany do weryfikacji trendów w długim okresie.
- Strategiczne, obejmują monitorowanie trendów lub postępów w odniesieniu do zamierzonego rezultatu.
- Operacyjne, skoncentrowane na wymiernym czynniku, który pokazuje wzrost biznesu w krótkim odcinku czasu.
- Finansowe, opierają się na wymiernym czynniku, który pokazuje, w jaki sposób firma generuje zyski i przychody.
- Sprzedażowe, skupiają się na czynnikach, dzięki którym można ocenić wyniki zespołu w stosunku do celów sprzedażowych i organizacyjnych.
KPI przede wszystkim powinny być proste, a sposób ich obliczania powinien być zrozumiały dla pracowników. Model zarządzania oparty na KPI może zmniejszyć potrzebę tradycyjnej kontroli pracowników, ponieważ ułatwia im samodzielną ocenę wpływu ich pracy na wyniki. Precyzyjna definicja wskaźników zmniejsza ryzyko manipulacji wynikami.
Mierzenie wyników przy użyciu kluczowych wskaźników efektywności, ma na celu uzyskanie wiedzy o wynikach działania i dążenia do ich poprawienia. Lepsze zrozumienie procesów może prowadzić do korekty strategii – np. zmiany harmonogramów produkcji – oraz ułatwiać prezentację wyników klientom czy inwestorom.
W celu stworzenia użytecznego zestawu KPI należy dopilnować, aby spełniał on następujące warunki:
- Wskaźniki powinny koncentrować się na najważniejszych obszarach działalności firmy, zwłaszcza tych uwzględnionych w jej strategii lub bezpośrednio wspierających jej realizację.
- wskaźniki powinny być dostosowane do sytuacji oraz specyfiki sektora, w którym działa firma,
- liczba wskaźników powinna być ograniczona, aby skupić się na monitorowaniu najistotniejszych procesów, a nie na mierzeniu wszystkich, które dotyczą przedsiębiorstwa;
- niektóre wskaźniki muszą mieć określony wzorzec (normę) na dany okres, np. wyniki osiągnięte przez jednostkę w poprzednich okresach a wzorce powinny być w kolejnych okresach korygowane (podnoszone), aby pobudzały ciągłe doskonalenie;
- Wskaźniki powinny obejmować obszary, na które pracownicy mają realny wpływ, a koszty pozyskiwania danych nie mogą przewyższać korzyści wynikających z ich analizy i wykorzystania.
Podsumowując, wskaźniki KPI najlepiej dobierać indywidualnie dla każdego podmiotu. Ważne jest, by adekwatnie odzwierciedlały specyfikę działalności jednostki, jej misję i wizję oraz wspierały realizację jej celów operacyjnych i strategicznych.
Nieodłącznym elementem KPI są cele KPI, czyli oczekiwane wartości wskaźników KPI, do których organizacja dąży. KPI pokazuje aktualny stan danego procesu na podstawie mierników, a cel KPI określa pożądany poziom tego wskaźnika, czyli wyznacza standard, jaki powinien być osiągnięty. Przykładowo, celem może być zmniejszenie czasu przestoju maszyn do maksymalnie dwóch godzin, zwiększenie liczby wyprodukowanych jednostek na zmianę do tysiąca sztuk lub ograniczenie ilości wadliwych produktów do jednego procenta całej produkcji. Dzięki regularnemu monitorowaniu i porównywaniu rzeczywistych wyników z założonymi wartościami, można podejmować decyzje o optymalizacji procesów i wdrażaniu ulepszeń.
W systemie AndonCloud cele KPI wizualizowane są za pomocą kolorów (zielony, żółty i czerwony) oraz ikon (gepard, zając, żółw) symbolizujących prędkość.
Poza “wskaźnikami KPI”, “celami KPI” i “miernikami “występują w systemie AndonCloud “atrybuty” które są danymi opisowymi, pobranymi z bazy danych. W treści instrukcji posługujemy się również pojęciem “Metryki”. które oznaczają szerszą kategorię obejmującą mierniki i atrybuty. Przykładem metryki jest np. “Efektywność produkcji”
Podsumowując:
- Wskaźnik (KPI) – wynik analizy mierników, pokazujący efektywność.
- Cel KPI – pożądana wartość KPI, do której dążymy (np. poprawa OEE do 90%).
- Miernik – pojedyncza wartość liczbowa (np. liczba wyprodukowanych sztuk).
- Atrybut – dane opisowe, klasyfikujące obiekty w systemie.
- Metryka – szersza kategoria obejmująca mierniki i wskaźniki.
Wykaz wszystkich: wskaźników KPI, celów KPI, mierników, atrybutów systemu AndonCloud znajduje się w Załączniku
1. Konfiguracja KPI i pozostałych komponentów oceny wydajności
W systemie AndonCloud konfiguracji dokonujemy na poziomie organizacji i stanowiska. W pierwszej kolejności opiszę proces konfiguracji KPI na poziomie organizacji a poniżej na poziomie stanowiska.
Konfiguracja z poziomu Organizacji
W panelu administratora proszę wybrać zakładkę “Organizacja” i opcję “Organizacje”. Następnie w prawym górnym rogu wybrać opcję “Edytuj : Organizacja”
